De Groene energiekater

(Doorbraak 25/11/2022)

Hoera! Een Glasgow-akkoord. Het is te zeggen: de bobo’s zijn overeengekomen om het gebruik van fossiele brandstoffen te minderen – niet uit te faseren. Maar enkel een mopperpot die daar COP-zorgen aan overhoudt. Een akkoord is een akkoord, nietwaar? De goegemeente keek naar de klimaathoogmis als konijnen naar een lichtbak, maar laten we wel wezen: krampachtig focust de EU zich nu op deze klimaatflop terwijl het Oude continent instaat voor 9 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot tegenover China die op haar eentje afklokt op maar liefst 28 procent. Waarmee ik niet wil zeggen dat er niks moet gebeuren – juist wel – maar het plaatst de (on)macht van Europa toch in een ander perspectief. Aan ronkende verklaren zal het niet liggen. Er zijn landen die zelfs zo ambitieus zijn dat ze de CO2-opslag van bomen die nog moeten groeien al meerekenen als huidige opslagbron. Reken je rijk! De Indiase premier doet nog beter. De 71-jarige maakt zich sterk dat zijn land tegen 2070 klimaatneutraal zal zijn. Lekker ver weg en hij zal het zelf met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet meer meemaken. Maar ambities heeft de man wel.

Energievraag

Tegen 2030 zullen we met 8,5 miljard energieverslindende wezens zijn, en indien we de CO2-uitstoot willen halveren, tegen dan moeten terugkeren naar een uitstootniveau van toen we met 3,9 miljard deze aardkloot bevolkten. Anders gezegd: het komende decennia moet de energievraag naar beneden terwijl de bevolkingsgroei alleen maar zal toenemen. Mijn gezond boerenverstand zegt me dat dat niet zal gebeuren. De energievraag zal alleen maar toenemen – had ik nu een disclaimer ‘niet voor gevoelige lezers moeten invoegen?’ Met het dogmatici credo van ‘minder groei’, ondanks dat groei heeft gezorgd voor minder armoede, minder hongersnood, meer welvaart en meer welzijn, gaan we er dus niet komen. Laat dat duidelijk zijn. Of gaan we landen zoals India onze levensstandaard blijven ontzeggen? Dat noopt mij niet tot doemdenken. Misantropische onheilsprofeten ten spijt denk ik niet dat de planeet gewoonweg beter af zou zijn zonder de mensensoort. Ik vind het trouwens altijd markant hoe de aanhangers deze malthusiaanse biopolitiek pleiten voor open grenzen, terwijl zij net de felste verdedigers zouden moeten zijn van een migratiestop. Enfin, met ‘minder’ gaan we er niet komen, het zal eerder ‘meer’ zijn. En voor dat meer hebben we wel degelijk de know how.

Gasinstap

De vraag is niet of het licht uitgaat, de vraag is of het licht aangaat bij onze energieminister. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat Webers’ ethiek van de verantwoordelijkheid in dit dossier voorrang geniet op de ethiek van de overtuiging. Helaas, de zelfverklaarde groenste regering ooit wil mordicus de gasinstap op haar geweten hebben. Tegen 2030 zal België de vuilste elektriciteit van Europa hebben. Had ik een slechte inborst dan zei ik iets over de juiste kant van de geschiedenis. Dat we met belastinggeld de stijging van CO2-uitstoot gaan subsidiëren terwijl de Vlaming zijn perfect werkende wagen omwille van het milieu naar het stort moet doen is wraakroepend. Dat we energiearmoede organiseren en vervuilende vliegtuigmotoren laten invallen bij het nakende energietekort is aberrant en slaat elk klimaatdraagvlak aan gruzelementen. De regering weet wat ze moet doen, maar geeft niet thuis. Dat heeft een naam: cognitieve dissonantie.

In or out?

Macron geeft met zijn resolute kerninstap wél thuis. Zelfs Merkel heeft het begrepen en wil kernenergie als groene energie laten herkennen. Tussen 2011 en 2017 besloot Mutti nochtans om de Duitse kernuitstap te vervroegen. De weggevallen capaciteit werd voornamelijk opgevangen door een instap in steenkool, bruinkool en gas. De uitstoot steeg navenant. De Duitse energiewende kost letterlijk mensenlevens en zal de sociale kosten doen exploderen. Hoe zat dat nu weer met die juiste kant van de geschiedenis? De wakkere lezer voelt me al aankomen. Het is gewoonweg compleet irrationeel en onverantwoord om de kerncentrales te sluiten, punt. ‘Voor België is het verlengen van de levensduur van de kerncentrales de beste klimaatregel die er is’, schreef toenmalig Trends-hoofdredacteur Killemaes enkele jaren terug. Het internationaal klimaatpanel (IPCC) rekent alvast op meer kernenergie in de toekomst als sine qua non voor het behalen van de klimaatdoelstellingen. Als je de volledige (energie)levenscyclus in acht neemt is het zo klaar als een klontje: kernenergie is de properste en veiligste energiebron. Geen sprake van dunkelflaute, wél van bevoorradingszekerheid, betaalbaarheid én haalbaarheid. Nu, gisteren en in de toekomst. Al de rest is praat voor de vaak en getuigt van kwade wil.

SMR

Maar het stopt niet alleen met de verlenging van de jongste centrales. Om toekomstige ontwikkelingen mogelijk te maken dringt een wetswijziging van de huidige wet op de kernuitstap zich  op. De toekomst van kernenergie is namelijk rooskleuriger dan die van zogenaamd hernieuwbare energie. Lezers die het debat een beetje volgen voelen me al aankomen: SMR. Small modular reactors zijn de energiebron van de toekomst. Zonnepanelen en windmolens zullen nog voorbehouden zijn voor enkele zeloten, maar zullen anderen daar niet meer mee moeten ambeteren. De Franse president is alvast helemaal gevonden voor de nieuwe generatie mini-reactoren. Professor kernenergie Baeten (VUB) deelt het enthousiamse: ‘door kleinere reactoren te bouwen met een specifiek design dat gebruikmaakt van natuurlijke circulatie om warmte af te voeren, krijg je een veel veiliger systeem’.  

The House always wins

De Franse energiereus Engie – een erfenis van de eerste paars-groene regering – wint in ieder geval altijd. Of ze runnen de gascentrales en ontvangen daar belastinggeld voor, of wij moeten hen betalen om de kerncentrales langer open te houden. Scherp gesteld: vandaag betaalt Engie de overheid om kerncentrales te mogen uitbaten, vanaf volgend jaar legt minister Van der Straeten een zak geld op tafel opdat Engie het over zijn hart krijgt om uitstotende gascentrales neer te poten. The house always wins, met dank aan Groene oogkleppen.

Energietransitie

In de Wereldgeschiedenis van Vlaanderen bechrijven Berghmans en Vervaet (UGent) hoe vroegmodern Vlaanderen, omwille van houtschaarste gepaard met een bevolkingsexplosie, de transitie maakte van hout als voornaamste energiebron naar de toenmalige new kid on the block: steenkool. In de eenentwintigste eeuw is het onze historische plicht om kernenergie verder te ontginnen. Dat zet veel meer zoden aan de dijk dan onrealistische cijfers over CO2-reductie onder onze kerktoren. Yes, we can!