9 november, nationale staking. De vakbonden torpedeerden het sociaal overleg en kozen de weg van spierballengerol. Dat getuigt van weinig verantwoordelijkheidszin. Sterker nog: wie, gelet op de huidige context van inflatie en een energiecrisis, oproept tot staken pleegt een hold up op onze welvaart en beslist dat we collectief verarmen. Staken ondermijnt namelijk groei, de enige weg om onze uitdagingen – of het nu gaat om onze welvaart, sociale zekerheid of klimaat – aan te pakken. Ik maak het concreet. Stel dat 1 op 5 werknemers meestaakte tijdens de nationale staking op 9 november, dan betekent dat een economisch verlies van tussen de 300 en 400 miljoen euro. Een verlies dat we ons momenteel niet kunnen veroorloven.
Aan stakingsbereidheid alvast geen gebrek. Het economisch instituut van de Duitse Hans-Böckler stichting vergeleek het aantal stakingen in de OESO-landen tussen 2009 en 2018. Spoiler alert: België behaalde met gemiddeld 91 geregistreerde stakingsdagen een zilveren medaille. Enkel Frankrijk staakt nog meer.
Doen sommige bedrijven het heel goed en moeten die de koek verdelen? Vanzelfsprekend. Dat betekent evenwel dat we afscheid nemen van het centraal loonoverleg dat vakbonden altijd met vuur hebben verdedigd.
Moeten we de loonnormwet afschaffen? Ook daar valt wat voor te zeggen. De eerlijkheid gebiedt ons er dan wel bij te zeggen dat ook de automatische loonindexering op de schop gaat. Beiden zijn namelijk ‘sjoemelsoftware’, waarbij de fameuze Wet van ’96 immers de automatische indexering moet compenseren. Dat laatste durven de vakbonden wel eens vergeten. Onze bedrijven, die volgend jaar aankijken tegen een loonkostenhandicap van 5,7 procent, worden echter dagelijks geconfronteerd met hun dalende concurrentiekracht.
Laten we deze ‘sjoemelsoftware’ inderdaad afschaffen en kiezen voor een model van vrije loononderhandelingen zoals onze buurlanden. Dat zou alle stakeholders ten goede komen. Eén probleem: het zou de macht van de vakbonden verkleinen en dan komt de aap uit de mouw. Dat willen ze uiteraard niet. Dus voor wiens belang strijden de vakbonden eigenlijk?
Mathieu Cockhuyt 