(Borluut-magazine 19/12/2022)
In het stadhuis van Gent vervangt het aankondigen van beleid steevast het voeren van beleid. Vaker wel dan niet primeert de communicatiestrategie boven ideologie. En bij de afwezigheid van ideologie blijft alleen nog het brute machtsspel over. De legislatuur was nog niet halverwege of de paars-groene coalitie rolde al vechtend over straat. Het rood-groene huwelijk staat op springen en onze blauwe burgervader wil zijn sjerp veiligstellen door met een paarse stadslijst richting de kiezer te trekken. De volgende gemeenteraadsverkiezingen kondigen zich aan als de spannendste in tijden.
Tijdens huisbezoeken vragen Gentenaars me soms wat er in 2024 op het spel staat. Wel, zoals altijd draaien verkiezingen om machtsverwerving. In 2024 moet de N-VA de macht verwerven om haar ideologische stempel op deze stad te drukken, voor het te laat is. In 2024 kiest de Gentenaar voor laksisme of veilige wijken, voor een middelmatige centrumstad of een welvarende stad die pioniert, voor een lege stadskas of gezonde stadsfinanciën.
Die stadskas is er momenteel erg slecht aan toe. De meerderheid probeert de schone schijn op te houden, maar de schuldenstrop begint nu wel heel hard te spannen. De Arteveldestad stevent af op een schuld van maar liefst 1.046.980.870 euro. Volgend jaar belooft een spannende tweestrijd te worden tussen Gent en Leuven voor de prijs voor de stad met de hoogste schuld per inwoner. Tegelijk, concludeerde De Tijd in 2020, investeert Gent minder dan het gemiddelde van de Vlaamse centrumsteden.
Niet alleen onze schuld scheert hoge toppen, maar ook onze schuldratio zal tegen het eind van deze legislatuur boven de 100 procent pieken. Dat betekent dat er meer schulden zijn dan dat er geld binnenstroomt. Tot overmaat van ramp ontspoort ook de begroting. Zo moest de paars-groene coalitie op de valreep van het zomerreces in allerijl op zoek naar een slordige 85 miljoen euro, and still counting, om de begroting te stutten.
Verrassen doen deze duizelingwekkende cijfers allerminst. Maar voor elke kritische stem was het schreeuwen in de woestijn. Het schepencollege zag de oppositie niet als brenger van slecht nieuws, maar als de oorzaak ervan. “Geld is toch gratis en schulden maken is niet erg”, suste men. Daarin weerklinkt een echo van de Nederlandse premier Colijn die op het hoogtepunt van de Grote Depressie de burger in slaap wiegde met de woorden: “Gaat u maar rustig slapen.” Voor de Gentenaar wordt het echter hard ontwaken.
Een goede huisvader repareert het dak als de zon schijnt. Het stadsbestuur liet echter na om de rentebonus te gebruiken om het centenboekje op orde te krijgen. Ze kozen liever voor een cadeaupolitiek. De realiteit haalt hen vandaag in. Ze hebben gegokt en verloren.
Het beste vermaak is leedvermaak, zou een slecht karakter nu tussen neus en lippen zeggen, maar als jonge Gentenaar maak ik me vooral zorgen over de weerslag van deze bloedrode cijfers op de toekomstige generaties. Alle ingrediënten voor een perfecte storm zijn aanwezig: jarenlange spilzucht, een nakende recessie, torenhoge inflatie, een energiecrisis en het einde van het gratisgeldtijdperk.
Reken daarbij dat Gent heel wat personeelsleden heeft – het ambtenarenapparaat is in verhouding zelfs groter dan dat van Antwerpen – waarvan de loonindexering de komende jaren een meerkost van 180 miljoen euro betreft, en je voelt aan je kleine teen dat iemand vroeg of laat de factuur moet betalen. Vergeet niet, de arm van het verleden reikt ver en de schulden van gisteren zijn maar al te vaak de belastingen van morgen.
Hoe reageert het stadsbestuur? Ze zeggen dat papier niet bloost, maar hun ‘besparingsplan’ komt toch aardig in de buurt. Liever dan zichzelf te ontvetten kiest de meerderheid ervoor om te besparen op kerntaken zoals veiligheid. Zo halveert de stad het aantal geplande aanwervingen bij de politie. Gelet op de relschoppers aan de Blaarmeersen, patsers in de woonstraten en drugscriminaliteit op de pleintjes is dat wel heel kras.
Naast besparingen op veiligheid gaan de belastingen omhoog, en wordt leven en wonen in Gent onvermijdelijk duurder.
Had de Wetstraat-chroniqueur Hugo De Ridder dan toch gelijk toen hij schreef dat “het laten oplopen van de schuld – zogezegd om sociale motieven – tot de meest asociale van alle maatregelen en beleidsdaden blijkt te behoren”?
Pikant detail: Open VLD Gent trok in 2018 naar de stembus met de belofte om de belastingen niet te verhogen. Ook in het bestuursakkoord staat letterlijk dat er geen plannen zijn in die richting. Ik besef wel, Paris vaut bien une messe, maar dit is de zoveelste woordbreuk van onze burgervader. Mathias De Clercq, een keizer zonder kleren?
Deze stad pakt graag uit met haar sociaal gelaat, maar een analyse van de inkomensevolutie leert ons dat arme buurten vooral arm zijn gebleven. Een bittere pil voor een stad met decennia van links bestuur. Aan het uitdelen van subsidies zal het alvast niet liggen. De subsidiekraan draait overuren, alleen heeft het bestuur geen benul van wat er met dit geld wordt gedaan. Zo kwam Het Laatste Nieuws afgelopen zomer naar buiten met het verhaal dat de jongerenorganisatie Masala afgekeurde sociale woningen verhuurde aan vluchtelingen. Masala is een ‘interculturele beweging die streeft naar meer diversiteit’, die zowat 30.000 euro subsidies op de rekening heeft staan. Naast huisjesmelkerij was er bovendien sprake van gesjoemel met – jawel – aangekochte keukens.
Stad Gent was al sinds maart 2021 op de hoogte van deze malversaties, maar besloot pas onlangs, onder druk van de N-VA, om de samenwerking met de vzw stop te zetten. Enige lichtpuntje is dat de meerderheid het voorstel van de N-VA voor de oprichting van een subsidiedatabank heeft goedgekeurd. Op de uitwerking daarvan is het echter nog wachten.
Tijd om te kiezen
“Wie probeert de realiteit te verdringen, wordt zelf door de realiteit aan de kant gezet”, wist de voormalig Duits bondskanselier Gerhard Schröder. De hoogdagen van spilzucht zijn definitief voorbij. Pretenderen dat het gemakkelijk zal zijn om onze historisch hoge schuld af te bouwen is zand in de ogen strooien. We zullen moeten saneren, reorganiseren en hervormen.
Deze legislatuur hoeven we wellicht niks meer te verwachten. We zijn over halfweg en de verkiezingskoorts steekt op. Het ellebogenwerk kan beginnen. Bovendien is het geen geheim dat het niet botert tussen de coalitiepartners. De mayonaise pakte in 2018, maar lijkt richting 2024 te gaan schiften.
Mathieu Cockhuyt 